: Η ΠΡΩΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Οι χριστιανοί των Γιαννιτσών ως τα ύστερα χρόνια της Τουρκοκρατίας εκκλησιαζόταν στο μικρό εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου που είναι χτισμένο (γύρω στα 1500) μέσα σε μία χαράδρα στην άκρη του Πενταπλατάνου (Πυλοριγιού).Επωφελήθηκαν όμως από δύο σουλτανικά διατάγματα του 1839 και 1856 που παρείχαν κυρίως θρησκευτικές ελευθερίες στους υπόδουλους και ζήτησαν μέσω του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως να τους χορηγηθεί η άδεια να αναγείρουν την εκκλησία που από χρόνια επιθυμούσαν Το σουλτανικό φιρμάνι με ημερομηνία 1858, που είναι η άδεια για την ανέγερση της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπως και η θήκη του από κόκκινο δέρμα, διατηρείται σήμερα στα Γιαννιτσά από την οικογένεια Γεωργίου Χατζηδημητρίου.

Η εκκλησία, μεγάλη και ευρύχωρη, σχεδόν διπλάσια από αυτήν που επέτρεπε το φιρμάνι του Σουλτάνου, χτίσθηκε το 1860 στη συνοικία Βαρόσι, σε οικόπεδο που παραχώρησε ο Χρήστος Χατζηδημητρίου. Συχνα, αντί νερού χρησιμοποιήθηκε και κρασί για τη λάσπη, ώστε από τη στιγμή που άρχισε να χτίζεται να τελειώσει το συντομότερο δυνατό. Αρχισε να λειτουργεί από το 1860 και όχι από το 1867 όπως νομιζόταν ως τώρα. Οι Τούρκοι απαγόρευαν στην αρχή την ύπαρξη καμπάνας. Το καμπαναριό με την καμπάνα λειτούργησαν το 1880.

Η καμπάνα παραγγέλθηκε στην Οδησσό μετά από άδεια του Τούρκου Διοικητή της πόλης (Καϊμακάμη) στον τότε επίτροπο του Μητροπολίτη Βοδενών, επίσκοπο Αλέξανδρο. Τα εγκαίνια του καμπαναριού, έγιναν με την προστασία του Τουρκικού συντάγματος πυροβολικού που έδρευε στα Γιαννιτσά, για να συγκρατήσει του φανατικούς Τούρκους που αντιδρούσαν Η Μητρόπολη διατηρείται σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση. Εχει κηρυχθεί το 1987 από το υπουργείο Πολιτισμού "ως διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης με ειδική κρατική προστασία, γιατί πρόκειται για αξιόλογη τρίκλιτη βασιλική". Η παλαιότερη εικόνα του Ναού είναι μία εικόνα της Παναγίας του 18ου αιώνα. Παλιά είχε ξυλόγλυπτο τέμπλο με εικόνες μακεδονικής τεχνοτροπίας, παρόμοιο μ’αυτό της Εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου Θεσσαλονίκης, το οποίο όμως αντικαταστάθηκε στα τέλη της δεκαετίας το 1960.